Hier vind je aflevering 1: Het begin


Aflevering 2:
Het testament van pastoor Van Opstal

Op 2 januari 1788 werd in Hulste een huis met een groot stuk land verkocht. Het huis was de vroegere bloemenwinkel Orphee. Daarmee aansluitend telkens het voorste deel van de erven waarop vroeger de KBC-bank en de twee volgende huizen tot aan de beek gebouwd zijn (Vlietestraat 155 t.e.m. 161).
Niet zo ongewoon dat een huis verkocht werd, wel dat de pastoor de koper was. Die pastoor was Petrus Joannes Van Opstal, Antwerpenaar van geboorte, hier pastoor van maart 1770 tot aan zijn dood op 5 september 1794. Aan het nieuwgekochte huis met bijgaand erf hing een prijskaartje van “veerthien hondert vifentwintigh guldens vlaams courant, suyver goet voor suyver gelt”.
En het bleef niet bij dat ene prijskaartje van 1425 gulden. Dadelijk na de koop werd er al bijgebouwd en aangepast.
Maar met welk doel kocht pastoor Van Opstal dit huis en bouwde hij ernaast een schoollokaal? Hij was toen niet meer zo jong en het was een onzekere tijd. Het ‘Ancien Regime’ was op sterven na dood. Met de Franse Revolutie (1789) kreeg het de genadeslag. En ... als het in Parijs regent, druppelt het in Brussel. In de zomer van 1794 vielen de Franse troepen onze contreien binnen. Op 1 oktober 1795 was het helemaal geklonken: we waren voor vele jaren bij Frankrijk ingelijfd. Alleen dit laatste - deze annexatie bij Frankrijk heeft pastoor Van Opstal niet meer moeten meemaken. Hij stierf op 5 september 1794. De Franse soldaten heeft hij wel in Hulste zien aankomen.



Google Streetview 2022

Rechts het huis dat pastoor van Opstal in 1792 kocht. Daarnaast de vroegere KBC waar eens het schoolgebouw van de stichting Van Opstal werd opgetrokken.

Nog geen vijf jaar na de koop van het huis en het optrekken van een schoolgebouw schreef pastoor Van Opstal zijn testament. Dit was op 18 oktober 1792. Hij ondertekende het “P.J. Van Opstal, pastor tot Hulste bij Harelbeke”. Nu, meer dan twee eeuwen later openen we het opnieuw. Hij schreef:
“Dit is mynen uytersten wille... aengesien het Huys ... door d’aelmoesen van verscheydene persoonen gekogt en merkelijk veranderd is, ten eynde dat het selve huys voor altijt moet dienen en gebruickt worden tot onderwyzing der jonckheyt, naemtlich van d’arme kinders, als oock tot zondagschoole op het geseyde Hulste, soo is ‘t klaerblijckelijk dat mijne erfgenaemen geen ‘t minste recht konnen hebben op het selve huys of iets daeraen toebehoorende”.
Verder stelt pastoor Van Opstal dit ‘huys’ onder de bescherming van de bisschop van Doornik - vóór de Franse Revolutie behoorden wij tot dit bisdom - en onder de directie van de pastoor van Hulste.

Welnu, vooruitlopend op wat wij verder zullen schrijven, zeggen we nu reeds dat de ‘stichting’ van pastoor Van Opstal meer dan een eeuw in dienst stond van de jeugd van Hulste.
Hier begint ook de geschiedenis van onze beide plaatselijke basisscholen. Het is een boeiend verhaal.
Maar laten we eerst nog even pastoor Van Opstal aan het woord in zijn testament, dat zo typerend is voor hem en voor zijn tijd.
Hij schreef:
“Ik wille dat men op myn utvaert maer sal luyden ééne klokke, soo nochtans dat de luyders sullen betaelt worden als oft sij dry klocken geluyd hebben”.
“Ik wille dat in de kercke van Hulste sullen gesongen worden 30 Missen, alle weken twee op den selven dag”.
“Ook wille ik dat aen de wet(heren) van dese parochie op den dag van myne utvaert, een maeltijd sal gegeven worden met eene pinte wijn aen ieder”.
“Ik wille voorders, dat aen mijn dienstmaert die bij mij in mijn overlijden sal woonen, sal betaelt worden geheel het loopende jaer aan 40 guldens”.
Dat was pastoor Van Opstals testament, genaam- en gedagtekend op 18 oktober 1792. Maar enkele dagen voor zijn dood, liet hij er nog enkele regels aan toevoegen. Hijzelf kon alleen nog met bevende hand ondertekenen. In deze laatste regels geeft hij aan zijn dienstmeid die hij nu met name noemt “Anne Marie Vandecasteele”, naast haar dienstloon “twee houtten orlogien, een spinnewiel, een bedde waer op sij is slaepende, bestaende in een maeltratse, hooftende, een coppel laeckens en sarge”.
Maar het schoonste “stick” dat pastoor Van Opstal achterliet was zijn “Stichting” in de huidige Vlietestraat. Graag had hij daar een congregatie van religieuzen willen stichten ten dienste van de jeugd. Honderd jaar later werd zijn wens toch enigzins vervuld bij de komst - in 1893 - van de Zusters van Liefde van Heule. Hun eerste onderdak te Hulste was de “Stichting” van pastoor Van Opstal.

Op deze foto merk je het torentje op d’Arke. Datzelfde torentje stond vroeger op het schoolgebouw van de ‘stichting Van Opstal’.

Hier vind je aflevering 2: Het testament van pastoor Van Opstal

[LD - SH]